อาการแพ้ฟิลเลอร์

หลังจากการฉีดฟิลเลอร์กลุ่มไฮยาลูโรนิค แอซิค(Hyaluronic acid) ซึ่งเป็นฟิลเลอร์ที่ได้มาตรฐานอย. สามารถเกิดอาการแพ้ฟิลเลอร์ขึ้นได้น้อยมาก ส่วนมากมักจะเกิดขึ้นในกลุ่มที่ฉีดฟิลเลอร์แบบสารซิลิโคนเหลวและคอลลาเจน ที่ไม่สามารถสลายได้

อาการแพ้ฟิลเลอร์ คืออะไร ?

อาการแพ้ฟิลเลอร์ คือ ภาวะที่ภูมิคุ้มกันของร่างกายมีปฏิกิริยาต่อสารฟิลเลอร์ที่ฉีดเข้าไปภายในร่างกาย ซึ่งก่อให้เกิดอาการอักเสบของผิวหนังเกิดขึ้นหลังจากฉีดฟิลเลอร์ไป โดยมี 2รูปแบบ ได้แก่

1. Immediate hypersensitivity (ภาวะภูมิไวเกิน)

คนไข้จะมีอาการแพ้เกิดขึ้นภายในระยะเวลาเป็น นาที-ชั่วโมง

2. Delayed hypersensitivity

คนไข้จะมีอาการแพ้เกิดขึ้นภายในระยะเวลา 24-72ชั่วโมง ไปจนถึงระยะเวลาเป็นเดือน

ในปัจจุบันฟิลเลอร์ที่มีใช้เป็นสารไฮยาลูโรนิค แอซิค(Hyaluronic acid) ซึ่งเป็นฟิลเลอร์ที่ได้มาตรฐานอย. โอกาสที่จะเกิดอาการแพ้ฟิลเลอร์ในกลุ่มนี้มีน้อยมาก เนื่องจากเป็นสารที่มีอยู่ในผิวตามธรรมชาติของมนุษย์อยู่แล้ว และฟิลเลอร์ไฮยาลูโรนิค สามารถสลายได้เอง ปลอดภัยและไม่ตกค้างในร่างกาย

อาการแพ้ฟิลเลอร์ในคนไข้ที่ฉีดฟิลเลอร์ไป ส่วนมากจะพบได้ในฟิลเลอร์ที่ไม่สามารถสลายได้เอง เช่น คอลลาเจน ซิลิโคนเหลว Aqualift เป็นต้น

อาการแพ้ฟิลเลอร์ และ อาการข้างเคียงหลังฉีดฟิลเลอร์

อาการแพ้ฟิลเลอร์ และ ผลข้างเคียงบางอย่างที่พบได้หลังฉีดฟิลเลอร์ มีอาการใกล้เคียงกัน โดยลักษณะอาการที่มีได้แก่

1.อาการแพ้ฟิลเลอร์

อาการที่พบได้

• ผื่นแดงนูน คันบริเวณที่ฉีดฟิลเลอร์ ผิวหนังแดงขึ้นในบริเวณที่ฉีดฟิลเลอร์
• ผื่นลมพิษ หนังตาบวม ในรายที่มีอาการรุนแรง
• ก้อนนูนแดง อักเสบ ที่พบภายหลังจากฉีดฟิลเลอร์ไปแล้วในระยะเวลาหลายเดือน

2.ผลข้างเคียงหลังฉีดฟิลเลอร์

• รอยแดง รอยเขียวช้ำ ในบริเวณที่ฉีดฟิลเลอร์ สามารถพบได้ตามปกติซึ่งเป็นผลมาจากเข็มฟิลเลอร์ และหายได้เอง
• ฟิลเลอร์เป็นก้อน มีตุ่มนูน ไม่เรียบ บริเวณที่ฉีดฟิลเลอร์ ไม่มีอาการอื่นร่วมด้วย มักเกิดจากฟิลแลอร์อยู่ในชั้นผิวที่ตื้นเกินไป จึงเกิดเป็นก้อนนูน สามารถพบแพทย์เพื่อทำการฉีดสลายออกได้
• ตุ่ม ก้อน นูน ร่วมกับมีอาการปวด แดงร้อน มีหนอง บ่งบอกถึงอาการติดเชื้อ แนะนำรีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษา
• ผิวหนังบริเวณที่ฉีดมีอาการแดง และมีการเปลี่ยนสีของผิวหนังที่ดูซีดลงในเวลาต่อมา มีอาการเจ็บร่วมด้วย เกิดจากฟิลเลอร์เข้าไปอุดตันเส้นเลือด ให้รีบพบแพทย์โดยด่วนเพื่อทำการรักษา หากปล่อยไว้นานจะเกิดอันตรายได้

เมื่อเกิดอาการแพ้ฟิลเลอร์ ต้องทำอย่างไร ?

หลังฉีดฟิลเลอร์ไปหากพบว่ามีเป็นผื่นนูนแดง คัน ผื่นลมพิษ หรือ หนังตาบวม ให้รีบแจ้งแพทย์เพื่อทำการรักษาโดยทันที แพทย์จะทำการซักประวัติ ตรวจลักษณะความผิดปกติที่เกิดขึ้น

โดยแพทย์จะให้ยาแก้แพ้ ยาฆ่าเชื้อ(ในบางราย) หรือ ทำการฉีดสลายฟิลเลอร์ออก ซึ่งการฉีดสลายฟิลเลอร์สามารถทำได้ในกรณีที่ฟิลเลอร์เป็นสาร Hyaluronic acid หากเป็นสารชนิดอื่นจะไม่สามารถสลายออกไปได้

ฟิลเลอร์อักเสบ คืออะไร ?

ฟิลเลอร์อักเสบ เกิดจากการติดเชื้อของผิวหนังบริเวณที่ฉีดฟิลเลอร์ มักเกิดจากมีการปนเปื้อนของเชื้อในฟิลเลอร์ที่นำมาฉีด ในขั้นตอนการเตรียมฟิลเลอร์หรือเก็บฟิลเลอร์ หรือ ในขั้นตอนการฉีดฟิลเลอร์ ซึ่งอาการติดเชื้อนี้มักพบในคลินิกที่ไม่ได้มาตรฐาน หมอกระเป๋าที่ไม่ใช่แพทย์ หรือ ใช้ฟิลเลอร์ที่ไม่ได้มาตรฐาน

อาการที่พบได้

บริเวณผิวหนังที่ฉีดฟิลเลอร์จะพบ ตุ่ม ก้อนนูน ผิวแดง มีอาการปวด บวม เมื่อสัมผัสผิวบริเวณนั้นรู้สึกร้อน หรือมีฝี ตุ่มหนอง ร่วมด้วย

เมื่อเกิดอาการฟิลเลอร์อักเสบ ต้องทำอย่างไร ?

หากพบอาการที่บ่งบอกถึงการอักเสบติดเชื้อของฟิลเลอร์ แนะนำให้รีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษา รับยาแก้ปวดลดอักเสบ ยาฆ่าเชื้อ โดยถ้าการอักเสบมีอาการรุนแรง จะต้องทำการฉีดสลายฟิลเลอร์ร่วมด้วย โดยจะสามารถสลายฟิลเลอร์ได้เฉพาะที่เป็นชนิด Hyaluronic acid เท่านั้น

เตรียมความพร้อมอย่างไร ก่อนฉีดฟิลเลอร์ ?

หากคนไข้อยากฉีดฟิลเลอร์ให้ปลอดภัย ไม่เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ หมอแนะนำให้เตรียมตัวดังนี้ค่ะ

• เลือกฉีดในคลินิกเวชกรรม หรือโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน มีแพทย์ประจำ ไม่ฉีดกับหมอกระเป๋าตามบ้าน เพราะส่วนมากไม่ใช่แพทย์ และไม่สามารถควบคุมความสะอาดได้ดี จะเกิดการปนเปื้อนของเชื้อโรคได้
• เลือกใช้ฟิลเลอร์ที่ได้มาตรฐาน อย. โดยแพทย์ควรแกะกล่องฟิลเลอร์ให้ดู เช็คเลขล็อต วันเดือนปีที่ผลิตและหมดอายุ และคนไข้สามารถนำกล่องกลับบ้านได้

• ผู้ที่มีประวัติแพ้คอลลาเจน สารไฮยารูลอน และยาชาชนิดต่างๆ ควรแจ้งแพทย์ก่อนเพราะอาจเกิดอาการแพ้ได้
• หากบริเวณที่ต้องการฉีดฟิลเลอร์ มีการอักเสบ แพ้ หรือติดเชื้อของผิวหนังบริเวณนั้นอยู่ แนะนำให้รักษาให้หายก่อน

สรุป

อาการแพ้ฟิลเลอร์สามารถพบได้น้อยมาก ในกรณีที่คนไข้ฉีดฟิลเลอร์ชนิดไฮยารูลอน เนื่องจากเป็นสารที่มีตามธรรมชาติในผิวของเรา ส่วนมากคนไข้ที่มีอาการแพ้มักเกิดจากการฉีดฟิลเลอร์ชนิดที่ไม่สามารถสลายได้ ได้แก่ ซิลิโคนเหลว คอลลาเจน โดยอาการที่พบจะเป็นผื่น ตุ่มนูนแดง ผื่นลมพิษหลังฉีด ถ้าหากเกิดอาการดังกล่าวแนะนำให้รีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษาค่ะ

ที่มา :

• Hypersensitivity reaction to Hyaluronic Acid Dermal filler following novel Coronavirus infection – a case report – Rowland‐Warmann – 2021 – Journal of Cosmetic Dermatology – Wiley Online Library
• Late-Onset Inflammatory Response to Hyaluronic Acid Dermal Fillers (nih.gov)